یک استاپ در نوردهی به چه معناست

استاپ در نوردهی به چه معناست؟ آیا با f-stop یکی است؟ چگونه اندازه گیری می شود؟ آیا یک استاپ در همه پارامترهای نوردهی نیز یکسان عمل می کند؟

این سوالات ممکن است برای همه کسانی که تازگی عکاسی را شروع کرده اند پیش بیاید، زیرا در ابتدا برای همه مفاهیم مرتبط با نوردهی می‌تواند کمی گیج کننده باشد. احتمالا شنیده‌اید که یک استاپ کامل به معنی دو برابر تغییرات میزان نور است. این جمله عبارتی صحیح است اما به شما نمی گوید که چگونه عمل می کند و شما چگونه می توانید تمام پارامترهای نوردهی (سرعت شاتر – دیافراگم – ایزو) را با هم تنظیم نمایید.

در این مقاله می خواهیم به شما بگوببم که استاپ در نوردهی چیست و چگونه عمل می کند. با درک این مفهوم می‌توانید کنترل دقیقی بر روی میزان نور عکس خود داشته باشید.

در عکاسی نور مهم ترین نقش را ایفا می کند و برای داشتن عکسی با نور مناسب باید بتوانیم پارامترهای موثر در میزان نور عکس را با توجه نوع عکس انتخاب کنیم. حال باید ببینیم که تغییر در میزان دیافراگم یا تغییر در سرعت شاتر، چه اثری بر دیگری می‌گذارد. در واقع میان این پارامترها یک همبستگی وجود دارد. یک استاپ تغییر در یکی از آن‌ها می‌تواند موجب دوبرابر شدن نور عکس یا کم شدن نور آن شود. به همین دلیل مفهوم استاپ راه حلی ساده برای درک ارتباط میان این سه پارامتر است که هریک واحد اندازه گیری متفاوتی دارند؛ ولی بر میزان نور عکس تاثیر گذارند.

استاپ‌های سرعت شاتر

سرعت شاتر با زمان اندازه‌گیری می‌شود. همانطور که می‌دانید، هنگانی که شاتر کنار می‌رود، نور به سنسور دوربین می‌رسد و هرچه مدت زمان بیشتری شاتر باز باشد، نور بیشتری به سنسور می‌رسد. سرعت شاترها با کسری از یک ثانیه یا چند ثانیه اندازه‌گیری می‌شود. می‌توانید مقدار آن را در صفحه نمایش دوربین یا در چشمی دوربین ببینید.

در تصویر زیر محدوده سرعت شاتر از ۱۰ ثانیه تا ۱/۵۰۰ ثانیه را می‌توانید ببینید و هر عددی که شکل زیر به رنگ تیره تر می‌بینید نشان دهنده یک استاپ نوردهی کامل است. گفتیم که یک استاپ مساوی با دو برابر شدن نور است. به یاد بیاورید که سرعت شاتر براساس زمان اندازه‌گیری می‌شود. پس دو برابر شده زمان به این معنی است دو برابر نور بیشتری به سنسور دوربین می‌رسد. برای مثال اگر سرعت شاتر را از ۱/۲۵۰ ثانیه به ۱/۱۲۵ ثانییه تغییر دهید، در حقیقت میزان نور یک استاپ تغییر کرده است. میزان سرعت شاتر شما دو برابر بیشتر شده و در نتیجه میزان نور عکس نیز دو برابر بیشتر می شود.

چیزی که ممکن است برای شما گیج کننده باشد این است که دوربین سرعت شاتر را با یک استاپ کامل تغییر ندهد. در بیشتر دوربین های می‌توانید سرعت شاتر را نیم استاپ یا یک سوم استاپ نیز تغییر دهید.

استاپ های دیافراگم

دیافراگم دریچه ای است که نور قبل از رسیدن به سنسور از آن عبور می‌کند. اندازه دیافراگم یا به عبارتی قطر آن، به وسیله تیغه‌های دیافراگم کنترل می‌شود. هرچه استاپ‌های دیافراگم کاهش یابد، دیافراگم بازتر است و برعکس.

شاید اندازه‌گیری دیافراگم برایتان گیج کننده باشد. باید بدانید که f-number یک لنز، نسبت فاصلی کانونی آن تقسیم بر قطر دیافراگم است. همین باعث می‌شود که هرچه میزان دیافراگم بازتر باشد عدد آن کوچکتر باشد و بر عکس. لنزهای متفاوت دارای حداکثر و حداقل دیافراگم‌های متفاوتی هستند. در زیر می‌توانید استاپ‌های کامل دیافراگم را ببیند. (همچنین می‌توانید نیم استاپ و یک سوم استاپ که با اعداد کوچکتر مشخص شده‌اند را نیز ببینید)

f/1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/11, f/16 نشان دهنده یک استاپ کامل هستند. در واقع f/1.4 دوبرابر نور بیشتر را نسبت به f/2 و ۸ برابر نور بیشتر نسبت به f/4  و ۵۱۲ برابر نور بیشتری نسبت به f/32 به سنسور دریافت می‌کند.

استاپ های ایزو

همانطور که می دانید ایزو میزان حساسیت سنسور به نور است. افزایش آن باعث می‌شود که نور تصویر شما بیشتر شود ولی در عین حال نویز تصویر را نیز افزایش می‌دهد. در مقابل کاهش ایزو میزان نور و نویز تصویر کاهش می یابد.

در شکل زیر می‌توانید استاپ‌های ایزو را ببینید:

مانند دو پارامتر دیگر افزایش هر استاپ کامل میزان حساسیت به نو را دو برابر افزایش یا کاهش می‌دهد. به عبارتی ایزو ۲۰۰ دو برابر نور را نسبت به ایزو ۱۰۰ افزایش می دهد.

جبران تغییرات یک پارامتر با تغییر پارامترهای دیگر

حال که می دانیم هر استاپ کامل در هر یک از پارامترهای نوردهی چیست، چگونه با تغییر یک پارامتر، دیگری را چگونه تغییر دهیم؟

نکته کلیدی برای درک این موضوع است که بدانید “استاپ” کلید اساسی تمامی این هاست. باید بدانید که یک استاپ کامل در سرعت شاتر برابر با یک استاپ کامل در دیافراگم و یک استاپ کامل در ایزو است. به عبارت دیگر یک استاپ افزایش سرعت شاتر برابر با بازکردن دیافراگم به میزان یک استاپ است. در مورد ایزو نیز همینطور است. تمامی این استاپ ها با هم برابرند.

هنگامی که شما بخواهید یکی از این پارامترها را تغییر دهید با دانستن این موضوع می توانید بر میزان نور عکس خود کنترل کاملی داشته باشید. برای مثال شما می خواهید عمق میدان عکس خود را افزایش دهید، نیاز دارید که دیافراگم کوچکتری را انتخاب کنید. این موضوع باعث می شود که نور تصویر شما کم شود. با دانستن این استاپ های نوردهی، میزان سرعت شاتر یا ایزو را به نسبت تغییرات دیافراگم، افزایش یا کاهش داده و به نور مناسب عکس دست خواهید یافت.

اگر برایتان این موضوع کمی گیج کننده است با هم مثالی را مرور میکنیم تا این موضوع کاملا برایتان روشن شود. فرض کنید که قصد دارید از منظره از عکاسی کنید و تنظیمات نوردهی را بر روی سرعت شاتر ۱/۵۰۰ ثانیه، دیافراگم f/5.6 و ایزو ۱۰۰ ست کرده اید. این تنظیمات براساس نور محیط خوب است. اما به یاد داشته باشید که می خواهید از یک منظره عکاسی کنید. درنتیجه به عمق میدان بیشتری (بیشتر از f/5.6) نیاز دارید. برای مثال اگر دیافراگم f/11 را انتخاب کنید؛ همانطور که در شکل بالا (شکل استاپ های دیافراگم) می‌بینید، دو استاپ از f/5.6 تا f/11، کاهش میزان نوردهی دارید.

اگر تنها دیافراگم را تغییر دهید و دو پارامتر دیگر یعنی سرعت شاتر و ایزو را تغییر ندهید، عکس شما دارای نور بسیار کمی خواهد شد. اما اگر تنها دو استاپ میزان سرعت شاتر را کاهش دهید میزان نور کم شده براثر تغییر دیافراگم را جبران خواهید کرد. در واقع باید سرعت شاتر را از ۱/۵۰۰ به ۱/۱۲۵ ثانیه تغییر دهید.

به عبارت دیگر از آنجایی که ما تغییرات نور را به واحد استاپ تغییر دادیم، به یک واحد مشترکی میان این سه پارامتر دست پیدا کردیم که می توانیم آزادانه میان آن ها به نسبت یکسان مبادله کنیم. با افزایش یا کاهش دو استاپی در یکی از پارامترها، باید یک پارامتر دیگر را دو استاپ تغییر، یا هر دو را یک استاپ تغییر دهید.

در مثال بالا چون نمی خواهیم به وسیله افزایش ایزو، نویز تصویر بالا رود، با تغییر دو استاپی دیافراگم، دو استاپ سرعت شاتر را کاهش می دهیم.

و اما یک مثال دیگر؛ فرض کنید می‌خواهید از یک دوست یا خانواده خود عکاسی کنید. تنظیمات دوربین بر روی سرعت شاتر ۱/۴۰، دیافراگم f/16 و ایزو ۲۰۰ است. نوار نوردهی دوربین به شما می‌گوید که با این تنظیمات نور عکس مناسب خواهد بود. اما با این تنظیمات ممکن چند مشکل داشته باشید. مورد اول این است که دیافراگم برای عکاسی از این موقعیت بیش از حد بسته است، شما برای این صحنه به عمق میدان زیادی که f/16 ایجاد می‌کند، نیازی ندارید و برعکس می‌خواهید پس زمینه پرتره شما حالت محو شدگی (بوکه) داشته باشد. مورد  دوم این است که سرعت شاتر ۱/۴۰ ثانیه برای این موقعیت کمی کند است. هرچه سرعت شاتر کمتر باشد براثر لرزش دوربین یا حرکت سوژه شما، باعث می‌شود که از وضوح یا شارپنس تصویر کاسته شود.

شما به راحتی می‌توانید این دو مشکل را برطرف کنید. بیاید از واحد مشترک این سه پارامتر یعنی استاپ استفاده کنیم. ابتدا دیافراگم را از f/16 به f/4 تغییر دهیم. این تغییر برابر با ۴ استاپ کامل است. (f/16> f/11 > f/8 > f/5.6 و استاپ چهارم برابر f/4 است).

حال که این تغییر را انجام دادیم، اگر در دو پارمتر دیگر تغییری ایجاد نکنیم، نور عکس نهایی زیاد (overexpose) می‌شود. برای اینکه این اتفاق نیفتد، چهار استاپ باید عدد سرعت شاتر را بیشتر کنیم (هرچه عدد سرعت شاتر بیشتر شود، مدت زمانی که نور به سنسور می‌رسد کمتر می‌شود).

یک استاپ از ۱/۴۰ تا ۱/۸۰ ثانیه، دو استاپ از ۱/۸۰ تا ۱/۱۶۰ ثانیه، سه استاپ از ۱/۱۶۰ تا ۱/۳۲۰ ثانیه و چهار استاپ از ۱/۳۲۰  تا ۱/۶۴۰ ثانیه.

البته تمامی این ها زمانی است که شما بخواهید در حالت دستی عکاسی کنید. بسیاری از شما ممکن است در حالت های دیگر دوربین عکاسی کنید. مانند الویت دیافراگم؛ در این صورت دیافراگم مورد نظر را انتخاب کرده و دوربین سرعت شاتر و ایزو را تنظیم می‌کند. ولی اگر مفهوم استاپ را بدانید خواهید فهمید که دوربین چگونه این تغییرات را اعمال می‌کند.

اگر هر گونه سوالی در این زمینه دارید در زیر نظر بگذارید.